Od 22 maja bieżącego roku wchodzą w życie ważne zmiany dotyczące okazjonalnych przewozów osób. To pierwsza nowelizacja rozporządzenia WE 561/2006 od 2020 roku, wymuszona przez pakiet mobilności, odnosząca się do czasu pracy i odpoczynków kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób, zarówno na trasach krajowych, jak i międzynarodowych.

Aktualne zmiany wynikają z oceny ex post rozporządzenia (WE) nr 561/2006, która wykazała, że niektóre przepisy dotyczące minimalnych przerw i okresów odpoczynku nie są adekwatne w kontekście specyfiki okazjonalnych przewozów drogowych osób. Dalsza analiza przeprowadzona przez Komisję wskazała, że niektóre wymogi określone w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 dotyczące przerw i odpoczynków są nieodpowiednie i niepraktyczne z perspektywy kierowców i przewoźników realizujących okazjonalne przewozy drogowe osób.

Najważniejsze zmiany, które zaczynają obowiązywać

Nowelizacja ustawy dotycząca czasu jazdy i odpoczynków kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób (zarówno krajowe, jak i międzynarodowe) wprowadza:

  • Możliwy nowy podział przerw w jeździe ciągłej. Zwiększono elastyczność przerw w czasie jazdy ciągłej poprzez możliwość podziału przerwy 45-minutowej na dwie przerwy trwające co najmniej 15 minut. Uwaga! Suma przerw musi wynieść min. 45 minut.


Przykład prawidłowego odebrania przerw:

W przykładzie widać, że kierowca podzielił przerwę 45 minut na dwie przerwy, z których każda trwała co najmniej 15 minut, a łącznie 45 minut.

Taki podział przerw nie będzie naruszeniem od 22 maja 2024 roku tylko w przypadku kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób.
Inne możliwości podziału przerwy w czasie jazdy: 16+29, 30+15, 21+24, 22+23, itp.

  • Możliwość wydłużenia doby. Doba kierowcy może zostać przedłużona o 1 godzinę (z 24 do 25 godzin), jednorazowo lub dwukrotnie, co daje więcej czasu na pracę i jazdę – konieczne jest jednak spełnienie następujących warunków:
    • Wydłużenie doby nie może zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego, ani warunkom pracy kierowcy. Nie może także powodować naruszeń czasu pracy.
    • Dotyczy wyłącznie pojedynczych okazjonalnych przewozów osób.
    • W dniu, w którym wykorzystywane jest odstępstwo, łączny czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć siedmiu godzin.
    • W przypadku jednorazowego wykorzystania przedłużenia pojedyncza usługa przewozu okazjonalnego osób musi trwać co najmniej sześć kolejnych okresów 24-godzinnych.
    • W przypadku dwukrotnego wykorzystania przedłużenia pojedyncza usługa przewozu okazjonalnego osób musi trwać co najmniej osiem kolejnych okresów 24-godzinnych.

Uwaga! Wydłużenie doby nie dotyczy załogi, w której doba wynosi maksymalnie 30 godzin.
Przykład prawidłowego wydłużenia doby:

Takie wydłużenie doby nie będzie naruszeniem od 22 maja 2024 roku wyłącznie w przypadku kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób i spełniających wszystkie warunki opisane powyżej. 

  • Możliwość odroczenia kolejnego tygodniowego odpoczynku o 12 okresów 24-godzinnych również dla wycieczek krajowych. Do tej pory możliwość odroczenia odpoczynku tygodniowego o 12 kolejnych okresów dotyczyła wyłącznie okazjonalnych przewozów międzynarodowych. Aby kierowca mógł skorzystać z tego odstępstwa, musi spełniać sporo warunków:
    • Odstępstwo dotyczy wyłącznie pojedynczej usługi okazjonalnego przewozu osób.
    • Przed skorzystaniem z odstępstwa kierowca musi odebrać tygodniowy regularny odpoczynek (45h).
    • Po skorzystaniu z odstępstwa kierowca zobowiązany jest odebrać dwa odpoczynki tygodniowe regularne (90h) lub jeden regularny i jeden skrócony (69h), który zostanie zrekompensowany w ciągu trzech kolejnych tygodni od zakończenia odstępstwa.
    • Autobus musi być wyposażony w tachograf cyfrowy.
    • Podczas jazdy w godzinach od 22 do 6 pojazd prowadzony jest przez załogę lub przerwy w jeździe ciągłej muszą być robione co 3 godziny jazdy, a nie co 4,5. 
  • Wymóg dokumentów. Aby uzasadnić możliwość korzystania ze wspomnianych odstępstw kierowca musi posiadać w pojeździe wypełniony formularz przejazdu zawierający informacje wymagane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1073/2009, za którego dostarczenie kierowcy przed każdym przejazdem odpowiedzialne jest przedsiębiorstwo transportowe. Takie formularze należy przechowywać w pojeździe w formie papierowej lub w formie elektronicznej kopii za okres co najmniej poprzednich  28 dni, a od 31.12.2024 r za okres minimum  56 poprzednich dni.

    W przypadku przewozów krajowych można korzystać z formularza przejazdu dla przewozów międzynarodowych, wskazując, że jest on wykorzystywany na potrzeby przewozu krajowego.

Dokumenty cyfrowe i nowe informacje w tachografach

Prace Komisji Europejskiej

Komisja Europejska rozpoczęła prace nad cyfryzacją tzw. formularzy jazdy, aby zastąpić ich papierową wersję. Rozpoczęto także prace nad modyfikacją tachografów, aby mogły rejestrować i przechowywać dane dotyczące rodzaju przewozu osób, czyli przewozu regularnego lub okazjonalnego. Gdy kierowcy będą korzystać z tachografów z funkcją rozróżniania rodzaju przewozu osób, nie będą musieli przechowywać formularzy jazdy z poprzednich przewozów.

Zmiany dla wszystkich kierowców

Przy okazji zmian dotyczących kierowców autokarów, wprowadzono również poprawkę do rozporządzenia 561. Umożliwia ona inspektorom nakładanie kar za naruszenia związane z tachografami (zgodnie z rozporządzeniem UE 165/2014) bez względu na kraj, w którym to naruszenie zostało popełnione. Do tej pory, zgodnie z wyrokiem TSUE, służby kontrolne mogły nakładać kary za naruszenia, takie jak brak wpisu kraju, tylko jeśli naruszenie miało miejsce na terytorium kraju kontroli.

Praktyczne wskazówki i o czym należy pamiętać

Opisane powyżej zmiany dotyczą tylko krajów i przewozów, w których obowiązuje zmienione rozporządzenie WE 561/2006. W przypadku podróży odbywanych w ramach umowy AETR, ww. zmiany nie są uwzględnione i stosowanie np. nowego sposobu dzielenia przerwy w jeździe ciągłej może zostać potraktowane jako naruszenie. Uwaga! Przewozy osób do UK podlegają pod umowę AETR. Obecnie żadne tachografy nie rozróżniają przewozów osób okazjonalnych i regularnych, nie mają także zaimplementowanych algorytmów analizy wg nowych przepisów. Wskazania np. w zakresie pozostałego czasu jazdy ciągłej czy odpoczynku dziennego dla kierowców mogą być nieprawidłowe i mylące. Zmiany w rozporządzeniu WE 561/2006 zostaną wprowadzone bardzo szybko, w ciągu 20 dni od opublikowania ich w dzienniku urzędowym. Pracujemy już nad zmianami w oprogramowaniu 4Trans oraz TachoscanControl, aby jak najszybciej zapewnić zgodność analizy z ww. zmianami.

Źródło: Rozporządzenie UE 2024/1258 w języku polskim, które wprowadza ww. zmiany do rozporządzenia WE 561/2006: Link do dokumentu.